Usługi opieki zdrowotnej w Polsce świadczone są w oparciu o system ubezpieczeń za pośrednictwem finansowanej ze środków publicznych służby zdrowia. Dostęp do opieki zdrowotnej jest bezpłatny i obejmuje wszystkich obywateli – pod warunkiem, że ich ubezpieczenie zdrowotne jest opłacane przez pracodawcę lub są oni współmałżonkiem lub dzieckiem osoby ubezpieczonej. Prawo do świadczeń opieki zdrowotnej jest zagwarantowane w konstytucji, a obywatelom przysługuje równy do nich dostęp. Władze publiczne zobowiązane są do zapewnienia bezpłatnej opieki zdrowotnej osobom bezrobotnym, dzieciom, kobietom ciężarnym, osobom niepełnosprawnym, studentom i osobom w podeszłym wieku.
Odsetek ludności posiadającej ubezpieczenie jest wysoki i wynosi 91%, jednakże jest on nadal niższy niż w wielu innych krajach europejskich.
Niemniej jednak, korzystanie ze świadczeń prywatnej opieki zdrowotnej jest w Polsce jest zjawiskiem niezwykle powszechnym. Przy czym pacjenci nieubezpieczeni zobowiązani są do pokrycia pełnych kosztów usług medycznych. Według badania przeprowadzonego przez CBOS w 2016 r. z 84% wszystkich pacjentów biorących udział w badaniu 40% zadeklarowało korzystanie zarówno z prywatnych, jak i publicznych usług zdrowotnych, 37% korzysta tylko z usług publicznych, a 7% korzysta wyłącznie z prywatnych usług zdrowotnych.
Głównym źródłem finansowania jest tutaj ubezpieczenie zdrowotne opłacane w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia. Około 70% wydatków na zdrowie w Polsce pokrywanych jest w ten sposób, a pozostałe 30% pochodzi z prywatnych ubezpieczeń zdrowotnych.
Odpowiedzialność za zarządzanie systemem zdrowia publicznego leży częściowo po stronie ministra zdrowia, a częściowo po stronie odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego w ramach jego trzypoziomowej struktury, co jest też uważane za jedną z przyczyn opóźnień w reagowaniu na problemy.
Podstawą systemu opieki zdrowotnej jest lekarz pierwszego kontaktu, który najczęściej jest specjalistą w dziedzinie medycyny rodzinnej, i jako taki jest odpowiedzialny za prowadzenie leczenia, a także podejmowanie działań zapobiegawczych na rzecz podlegających mu pacjentów. Tam, gdzie zachodzi konieczność odbycia wizyty u specjalisty, lekarz pierwszego kontaktu wydaje odpowiednie skierowanie. Uzyskanie skierowania nie jest wymagane w przypadku leczenia onkologicznego, ginekologicznego, psychiatrycznego, stomatologicznego i przy chorobach przenoszonych drogą płciową. Nie wszystkie elementy leczenia stomatologicznego objęte są systemem ubezpieczeń zdrowotnych.
Publiczny system opieki zdrowotnej w Polsce boryka się z problemami podobnymi do tych występujących w pozostałych krajach Europy Wschodniej, a do których należą długie kolejki oczekujących na wizyty u lekarza, utrudniony dostęp do lekarzy specjalistów oraz mierne wyniki w zakresie leczenia nowotworów. Według badania Euro Health Consumer Index 2018 Polska znajdowała się na 32 z 35 pozycji.
I chociaż nastąpiła już pewna poprawa – w tym wzrastająca długość życia, spadek śmiertelności wśród niemowląt i zwiększony nacisk na profilaktykę i promocję zdrowia – nadal mamy do czynienia z pewnymi niekorzystnymi tendencjami i trudnymi wyzwaniami takimi jak ograniczony dostęp do opieki, niedofinansowanie oraz rosnące niezadowolenie z niskich wynagrodzeń wśród pracowników służby zdrowia. Zjawisko tzw. drenażu mózgów, czyli w kontekście systemu opieki zdrowotnej migracji personelu medycznego do krajów Europy Zachodniej, jest obecnie zauważalne i w Polsce, gdzie miejsce odchodzących osób zatrudniani są specjaliści z innych krajów takich jak Ukraina, Gruzja czy Indie.
Obecne reformy polityki zdrowotnej mają na celu przede wszystkim sprostanie wyzwaniom demograficznym w postaci starzejącego się społeczeństwa, zmniejszenie zadłużenia szpitali, restrukturyzację sektora opieki zdrowotnej i wprowadzenie alternatywnych źródeł pozyskiwania środków na finansowanie służby zdrowia.
Źródła: Wikipedia, healthmanagement.org, OECD
