Strach, zmartwienie i stres są niezwykle powszechnymi reakcjami na potencjalne i faktyczne zagrożenia ujawniającymi się również w czasach niepewności. Naturalnym jest więc to, że doświadczamy niektórych z nich – a może i wszystkich – w erze pandemii Covid-19.
Obecnie przychodzi nam się zmierzyć nie tylko ze strachem przed zarażeniem się wirusem. W naszym codziennym życiu pojawiają się zmiany takie jak ograniczenia w zakresie przemieszczania się lub możliwości uczestnictwa w zwyczajowych zajęciach, które do tej pory były naszą normalnością. Nowe realia pracy z domu, tymczasowego bezrobocia lub – w przypadku wielu z nas – domowa edukacja dzieci odciskają piętno na zdrowiu psychicznym większości ludzi.
A przecież nie poruszyliśmy jeszcze tematu wyzwalającego nawet większe emocje, czyli braku fizycznego kontaktu z innymi członkami naszych rodzin, przyjaciółmi i współpracownikami. W niecodziennych czasach, takich w jakich przyszło nam obecnie żyć, dbałość o zdrowie, zarówno fizyczne, jak i psychiczne, jest niezwykle ważna.
Niektóre objawy stresu są oczywiste. Częściej sięgamy po tytoń lub alkohol, pojawiają się trudności z koncentracją lub snem, odczuwamy gniew, smutek lub frustrację. Inne mogą być mniej zauważalne, ale nadal są one bardzo poważne i wymagają uwagi. Mówimy tu o pogorszeniu się naszego zdrowia psychicznego i przewlekłych problemach zdrowotnych, a także symptomach fizycznych takich jak bóle głowy, problemy żołądkowe i zmiany skórne.
Poniżej zamieszczamy kilka zaleceń, do których warto się zastosować w obliczu wyzwań stojących przed nami w erze pandemii Covid-19:
1. Jak najlepiej wykorzystaj czas spędzany teraz w domu
Wymuszone przebywanie w domu oznacza, że nasza zwyczajowa aktywność społeczna pozostaje tymczasowo poza naszym zasięgiem. Możemy jednak wykorzystać tę sytuację i spojrzeć na ten czas jako okazję do wprowadzenia nowej codziennej rutyny i możliwość zadbania o siebie. Czytanie, oglądanie filmów, uczenie się, a także aktywność sportowa, relaksacja/medytacja i odkrywanie nowych zainteresowań to niektóre z dostępnych nam rozwiązań. Warto też zadbać o pozostawanie w kontakcie z innymi ludźmi za pośrednictwem platform internetowych.
2. Postaraj się czerpać radość z życia towarzyskiego o odmiennym charakterze
Utrzymywanie kontaktów z innymi ludźmi zostało w czasie lockdownu ograniczone głównie do platform internetowych. Jeżeli chcesz udostępnić ważne i wartościowe treści, upewnij się, że pochodzą one ze sprawdzonego źródła. Pamiętaj, że twoi przyjaciele i znajomi również się martwią i boją. Ponadto, jeżeli treści udostępniane przez niektóre osoby przyczyniają się do wzrostu negatywnych emocji u ciebie, po prostu je zablokuj lub przestań obserwować.
Innym rozwiązaniem może być też poszukanie wsparcia w grupach i organizacjach religijnych.
3. Staraj się unikać spekulacji i sięgać wyłącznie do sprawdzonych źródeł informacji
Jak w każdej innej sytuacji życiowej, plotki i spekulacje mogą podsycać niepewność i uczucie niepokoju. Sięgaj po informacje ze sprawdzonych i wiarygodnych źródeł – dzięki temu będziesz mieć poczucie, że w większym stopniu panujesz nad zaistniałymi okolicznościami. Naturalnie nie da się – i tak naprawdę nie powinno się – całkowicie unikać wiadomości. Jeżeli jednak przysparzają ci one dodatkowych zmartwień, ogranicz styczność z nimi. Od czasu do czasu warto zrobić sobie przerwę od oglądania, czytania lub słuchania wiadomości, w tym tych w mediach społecznościowych.
4. Bądź aktywny fizycznie i dbaj o swoje ciało
Gdy siłownie, baseny i inne obiekty sportowe pozostają tymczasowo zamknięte, dołóż wszelkich starań, aby pozostać aktywnym – będzie miało to zbawienny wpływ na zarówno twój układ odpornościowy, jak i samopoczucie psychiczne. Możesz biegać, wędrować, jeździć na rowerze lub po prostu spacerować z psem. Istnieje również cały szereg programów i aplikacji do ćwiczeń dostępnych na platformach internetowych, z których wiele jest bezpłatnych. Już samo poczucie, że zrobiłeś coś dla swojego zdrowia złagodzi nękające cię poczucie niepokoju.
Świetnymi sposobami na zwalczanie stresu są też po prostu głębokie oddychanie, rozciąganie się lub medytacja. Pamiętaj również o tym, aby się wysypiać. Nie zaprzestawaj też stosowania środków zapobiegawczych, takich jak szczepienia i badania przesiewowe. No i oczywiście zaszczep się przeciwko Covid-19, gdy tylko szczepienia będą już dostępne.
5. Stosuj dobrze zbilansowaną dietę
Wprowadź do swojego menu dużo warzyw i owoców, tak aby twoje dzienne spożycie witamin i minerałów nie opierało się wyłącznie na suplementach. Coraz więcej badań wskazuje na to, że jedzenie wpływa na nasz nastrój, a zdrowe posiłki mogą przyczynić się do jego poprawy. Świadomość, że stosujesz dietę zapewniającą ci odpowiednią ilość składników odżywczych pozwalających na właściwe funkcjonowanie mózgu, jak również niezbędnych witamin i minerałów, na pewno doda ci otuchy. Pamiętaj też, aby pić dużo wody.
W pierwszym odruchu może nam się wydawać, że palenie tytoniu i picie alkoholu łagodzą stres, nic jednak bardziej mylnego, ponieważ w rzeczywistości pogarszają one sprawę. Trzymaj się od nich z daleka lub przynajmniej spróbuj ograniczyć ich ilość.
6. Utrzymuj ścisły reżim sanitarny
Sama już świadomość, że stosujesz wszelkie dostępne ci środki zapobiegawcze jest czynnikiem zmniejszającym stres. Przestrzegaj zwyczajowych zaleceń dotyczących higieny, takich jak częstsze mycie rąk mydłem i gorącą wodą przez co najmniej 20 sekund. Jeśli nie możesz umyć rąk, użyj środka dezynfekującego, a następnie umyj ręce przy pierwszej nadarzającej się okazji.
7. Opracuj plan zabezpieczenia finansowego
Jeśli pandemia bezpośrednio lub pośrednio wpłynęła na twoją sytuację finansową, może być to kolejny aspekt, który przyprawia cię o ból głowy. Może twoje dochody się zmniejszyły, zostałeś chwilowo bezrobotny lub twoja sytuacja w pracy jest niepewna?
Zadbaj więc o swoje finanse, poszukaj informacji na temat świadczeń przysługujących ci w twoim kraju, dowiedz się, czy masz możliwość odroczenia płatności zobowiązań hipotecznych i kredytowych. Może warto też przyjrzeć się i zweryfikować twój budżet domowy? W internecie znajdziesz wiele narzędzi, które ci w tym pomogą. Stabilna sytuacja finansowa na pewno korzystnie wpłynie na twoje samopoczucie i zdrowie psychiczne.
8. Pomóż sobie pomagając innym
Jeśli zadbasz o siebie, będziesz lepiej przygotowany do tego, aby wesprzeć swoich przyjaciół i rodzinę. Nawet jeśli jesteście daleko od siebie w sensie fizycznym, zawsze możesz pomóc innym w radzeniu sobie ze stresem poprzez rozmowy telefoniczne i wideo konferencje – pomoże wam to zmniejszyć poczucie izolacji. Pomaganie innym poprawia nasze własne samopoczucie.
W niektórych miejscach na świecie rzeczy mają się już ku lepszemu; w innych krajach sytuacja jest jednak nadal trudna. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) zanim pokonamy Covid-19, czeka nas jeszcze długa droga. „Do końca pandemii Covid-19 jest jeszcze bardzo daleko. Mamy jednakże wiele powodów do optymizmu. Spadek liczby przypadków i zgonów w ciągu pierwszych dwóch miesięcy tego roku pokazuje, że ten wirus i jego szczepy mogą być pokonane” – powiedział dyrektor generalny WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus na konferencji prasowej w połowie kwietnia.
Jeśli przestaniesz sobie radzić, masz możliwość szukania pomocy na kilka sposobów. W przypadku problemów zawsze możesz skontaktować się ze swoją przychodnią lub lekarzem ogólnym. W skrajnych przypadkach u ludzi mogą pojawiać się nawet myśli samobójcze. Takiemu rozwojowi wypadków można jednak zapobiec. Pamiętaj: pomoc jest na wyciągnięcie ręki.
Jeżeli znalazłeś się w stanie kryzysu, zwróć się o natychmiastową pomoc:
- Zadzwoń na 112
- Linia wsparcia dla kobiet i dzieci doświadczających przemocy: 06-80 505-101
- Pierwsza pomoc psychiczna: 06-1/20/30/60 116-123 lub 06-80 505-505
Źródła: WHO, www.mentalhealth.org.uk, www.cdc.gov
