Zmiany klimatyczne stają się coraz bardziej odczuwalne na całym świecie, a ich wpływ na nasze zdrowie jest nieunikniony. Zjawiska takie jak ekstremalne upały, wzrost poziomu mórz, zanieczyszczenie powietrza oraz zmiany w ekosystemach nie tylko wpływają na środowisko, ale także bezpośrednio oddziałują na zdrowie ludzi. W 2024 roku przewiduje się, że skutki tych zmian będą jeszcze bardziej widoczne. Przyjrzyjmy się, jak klimat może wpłynąć na nasze zdrowie w nadchodzących miesiącach i latach, oraz jakie kroki możemy podjąć, aby się na to przygotować.
1. Ekstremalne temperatury a zdrowie fizyczne
„Ekstremalne upały stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia, szczególnie dla osób starszych, dzieci oraz osób z chorobami przewlekłymi. W 2023 roku odnotowaliśmy wzrost liczby dni z ekstremalnymi upałami o 20% w porównaniu z poprzednią dekadą, a w 2024 roku przewidujemy dalszy wzrost,” mówi dr Ewa Wojciechowska, specjalistka ds. zdrowia publicznego. „Przegrzanie organizmu może prowadzić do poważnych schorzeń, takich jak udar cieplny czy niewydolność serca. Dlatego konieczne jest wprowadzenie systemów wczesnego ostrzegania oraz zwiększenie świadomości społecznej na temat zagrożeń związanych z upałami.”
2. Zanieczyszczenie powietrza i jego długoterminowe skutki zdrowotne
Zanieczyszczenie powietrza, zwłaszcza w miastach, jest jednym z największych zagrożeń zdrowotnych związanych ze zmianami klimatycznymi. „Szacuje się, że zanieczyszczenie powietrza jest odpowiedzialne za przedwczesną śmierć około 7 milionów ludzi rocznie na całym świecie, z czego znaczną część stanowią przypadki związane z chorobami układu oddechowego i krążenia,” zauważa dr Paweł Marciniak, pulmonolog. „W 2024 roku oczekujemy, że poziom zanieczyszczeń, takich jak pyły zawieszone PM2.5 i PM10, będzie się utrzymywał na wysokim poziomie, co może prowadzić do wzrostu zachorowań na astmę, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP) oraz inne schorzenia.”
3. Choroby przenoszone przez wektory – nowe wyzwania epidemiologiczne
Zmiany klimatyczne wpływają również na rozprzestrzenianie się chorób przenoszonych przez wektory, takich jak komary czy kleszcze. „Ocieplenie klimatu sprzyja rozszerzaniu się zasięgu geograficznego tych wektorów, co może prowadzić do pojawienia się chorób takich jak denga, zika czy borelioza w regionach, gdzie wcześniej były one rzadko spotykane,” wyjaśnia dr Tomasz Wójcik, epidemiolog. „W 2024 roku prognozujemy wzrost liczby przypadków chorób przenoszonych przez kleszcze w Europie Środkowej, co stawia przed systemem ochrony zdrowia nowe wyzwania.”
4. Dostęp do czystej wody – coraz większe wyzwanie
Zmiany klimatyczne wpływają również na dostępność wody pitnej. „Coraz częstsze susze, spowodowane wzrostem temperatur i zmniejszeniem opadów, prowadzą do niedoborów wody, co może powodować wybuchy chorób związanych z brakiem higieny, takich jak cholera,” ostrzega dr Magdalena Szymańska, ekspertka ds. zdrowia środowiskowego. „W 2024 roku przewidujemy, że około 1,8 miliarda ludzi na świecie będzie miało ograniczony dostęp do czystej wody, co może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, zwłaszcza w krajach rozwijających się.”
5. Zdrowie psychiczne a zmiany klimatyczne
Nie można zapominać o wpływie zmian klimatycznych na zdrowie psychiczne. „Rosnąca liczba katastrof naturalnych, takich jak powodzie czy pożary, powoduje nie tylko straty materialne, ale również prowadzi do traumy psychicznej u osób dotkniętych tymi zdarzeniami,” podkreśla dr Katarzyna Nowak, psycholog kliniczny. „Badania pokazują, że osoby, które doświadczyły katastrof naturalnych, są bardziej narażone na rozwój zaburzeń takich jak depresja, zespół stresu pourazowego (PTSD) czy lęki. W 2024 roku spodziewamy się wzrostu zapotrzebowania na wsparcie psychologiczne w regionach dotkniętych przez te zjawiska.”
6. Statystyki: Wpływ zmian klimatycznych na zdrowie na świecie i w Polsce
- 30% wzrost liczby dni z ekstremalnymi upałami w Europie przewidywany do 2024 roku.
- 10% wzrost zachorowań na astmę w miastach o wysokim poziomie zanieczyszczenia powietrza.
- 40% wzrost liczby przypadków boreliozy w Polsce w ciągu ostatnich 5 lat.
- 25% populacji świata może mieć ograniczony dostęp do czystej wody do 2024 roku.
- 15% wzrost zapotrzebowania na usługi wsparcia psychologicznego w regionach dotkniętych przez klęski żywiołowe.
Podsumowanie
Zmiany klimatyczne stanowią jedno z największych wyzwań zdrowotnych XXI wieku. W 2024 roku ich wpływ na zdrowie ludzi będzie jeszcze bardziej odczuwalny, co wymaga natychmiastowych działań zarówno ze strony rządów, jak i indywidualnych osób. Wdrażanie strategii adaptacyjnych, poprawa jakości powietrza, edukacja na temat zagrożeń związanych z chorobami przenoszonymi przez wektory oraz zwiększenie dostępu do wsparcia psychologicznego to tylko niektóre z kroków, które mogą pomóc w łagodzeniu skutków zmian klimatycznych na zdrowie. Eksperci są zgodni – musimy działać teraz, aby zabezpieczyć zdrowie przyszłych pokoleń.
