Autorka artykułu: dr Anna Jaworska, specjalistka chorób wewnętrznych. Artykuł powstał we współpracy z CopernicusMed z Torunia – www.copernicusmed.pl.
To zespół doświadczonych specjalistów, którzy nie tylko oferują kompleksową opiekę medyczną, ale również służą fachowym doradztwem w zakresie profilaktyki i leczenia.
Trzecia dekada życia to czas, gdy wiele osób skupia się na rozwoju zawodowym i rodzinnym, często zaniedbując kwestie zdrowotne. Tymczasem, jak alarmują lekarze, to właśnie po 30. roku życia zaczynają ujawniać się pierwsze oznaki przyszłych problemów zdrowotnych. Według badań Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego aż 42% Polaków w wieku 30-40 lat nie wykonuje regularnych badań profilaktycznych, a 65% bagatelizuje niepokojące objawy, przypisując je „zwykłemu przemęczeniu”. Jakie sygnały organizmu powinny skłonić do wizyty u lekarza i na co szczególnie zwrócić uwagę po przekroczeniu trzydziestki?
Metabolizm zwalnia – czas na zmiany w diecie
Jednym z najbardziej odczuwalnych zmian po 30. roku życia jest spowolnienie metabolizmu. Badania opublikowane w „Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism” wskazują, że po ukończeniu 30 lat przemiana materii zwalnia średnio o 2-3% na dekadę. To oznacza, że nawet przy zachowaniu tych samych nawyków żywieniowych i podobnej aktywności fizycznej, masa ciała może stopniowo rosnąć.
Interniści podkreślają, że to właśnie w tym wieku często rozwija się insulinooporność, będąca wstępem do cukrzycy typu 2. Według danych Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego w 2023 roku u 28% osób w wieku 30-40 lat stwierdzono podwyższony poziom glukozy we krwi, a jedynie co piąta z nich była tego świadoma. Niepokojące objawy, takie jak chroniczne zmęczenie, wzmożone pragnienie czy nagłe przybieranie na wadze, powinny skłonić do wykonania badań poziomu cukru na czczo oraz testu obciążenia glukozą.
Ciśnienie i cholesterol – cisi zabójcy
Problemy z układem krążenia przestają być domeną osób starszych. Dane Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego wskazują, że już u 18% trzydziestolatków stwierdza się podwyższone ciśnienie krwi, a u 25% – nieprawidłowy poziom cholesterolu. Niestety, większość tych osób nie odczuwa żadnych dolegliwości, dlatego nadciśnienie bywa nazywane „cichym zabójcą”.
„W mojej praktyce coraz częściej spotykam pacjentów w wieku 30-35 lat z nadciśnieniem, które wynika ze stresu, braku ruchu i niezdrowej diety” – mówi dr Anna Kowalska, internistka z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Eksperci zalecają, aby po 30. roku życia mierzyć ciśnienie przynajmniej raz w miesiącu, a w przypadku wartości przekraczających 130/85 mmHg – skonsultować się z lekarzem. Podobnie istotne jest kontrolowanie lipidogramu, ponieważ wysoki poziom cholesterolu LDL znacząco zwiększa ryzyko miażdżycy i zawału w późniejszym wieku.
Zdrowie psychiczne – depresja i wypalenie nie wybiera wieku
Choć problemy psychiczne często kojarzone są z okresem dojrzewania lub starością, to właśnie w trzeciej dekadzie życia wiele osób doświadcza pierwszych poważnych kryzysów. Według raportu Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie, 23% Polaków w wieku 30-40 lat zgłasza objawy depresji lub przewlekłego stresu, a jedynie 15% z nich szuka pomocy specjalisty.
„Pacjenci po 30. roku życia często przychodzą z objawami somatycznymi, takimi jak bóle głowy, bezsenność czy problemy żołądkowe, które są maską depresji lub wypalenia zawodowego” – wyjaśnia dr Marek Nowak, psychiatra z Gdańska. Eksperci podkreślają, że długotrwały stres nie tylko pogarsza jakość życia, ale także zwiększa ryzyko chorób serca, otyłości i zaburzeń hormonalnych. Dlatego niepokojące zmiany nastroju, trudności z koncentracją czy utrata dotychczasowych zainteresowań powinny być sygnałem do konsultacji z psychologiem lub psychiatrą.
Profilaktyka nowotworowa – im wcześniej, tym lepiej
Wiele osób uważa, że badania w kierunku nowotworów są potrzebne dopiero po 50. roku życia. Tymczasem statystyki Krajowego Rejestru Nowotworów pokazują, że wśród trzydziestolatków co roku diagnozuje się ponad 5 000 przypadków raka, z czego najczęstsze to rak piersi, rak szyjki macicy i rak jąder.
„W przypadku nowotworów kluczowe jest wczesne wykrycie. Rak piersi u 30-letniej kobiety jest zwykle bardziej agresywny niż u pacjentki po menopauzie, dlatego nie należy lekceważyć żadnych guzków czy zmian w wyglądzie piersi” – tłumaczy dr Joanna Wiśniewska, onkolog z Centrum Onkologii w Warszawie. Eksperci zalecają, aby kobiety po 30. roku życia wykonywały USG piersi co 2 lata, a mężczyźni – regularnie badali jądra pod kątem niepokojących zmian. W przypadku obu płci ważne jest także kontrolowanie znamion u dermatologa, ponieważ czerniak coraz częściej dotyka młodych ludzi.
Podsumowanie: Inwestycja w zdrowie teraz to oszczędność problemów w przyszłości
Wiek 30+ to moment, gdy organizm zaczyna wysyłać pierwsze sygnały ostrzegawcze. Zamiast je ignorować, warto wprowadzić regularne badania profilaktyczne i zdrowsze nawyki. Kontrola ciśnienia, poziomu cukru i cholesterolu, dbanie o kondycję psychiczną oraz czujność onkologiczna to inwestycja, która zaprocentuje w kolejnych dekadach życia.
Źródła danych:
- Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego (2023) – Raport o profilaktyce zdrowotnej Polaków
- „Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism” (2022) – Badania nad metabolizmem
- Polskie Towarzystwo Diabetologiczne (2023) – Dane dotyczące insulinooporności
- Krajowy Rejestr Nowotworów (2023) – Statystyki zachorowań wśród trzydziestolatków
- Instytut Psychiatrii i Neurologii (2023) – Raport o zdrowiu psychicznym Polaków
