Zdrowie to jedna z tych rzeczy, które zaczynamy doceniać dopiero, gdy je tracimy. „Wszyscy są zdrowi, dopóki nie zachorują” – to popularne powiedzenie, które idealnie oddaje kruchość naszego organizmu w konfrontacji z dynamicznymi zmianami cywilizacyjnymi i środowiskowymi. Na zdrowie wpływa wiele czynników, w tym styl życia, dieta, aktywność fizyczna, ale też jakość środowiska, w którym żyjemy. Jak pokazują najnowsze dane, Europejczycy coraz częściej zmagają się z nowymi zagrożeniami zdrowotnymi. Co nas dziś najczęściej nęka i dlaczego tak się dzieje?
Choroby cywilizacyjne: jak zmienia się profil chorobowy Europejczyków?
Choroby cywilizacyjne to termin, który jeszcze kilkadziesiąt lat temu brzmiał obco, jednak dziś stał się codziennością wielu z nas. Zawały serca, cukrzyca, nadciśnienie czy otyłość to problemy, które dotykają coraz większej liczby Europejczyków. Jak wynika z raportów Eurostatu, choroby układu krążenia nadal są najczęstszą przyczyną zgonów w Europie. Dotyczą one szczególnie krajów Europy Środkowej i Wschodniej, gdzie nawyki żywieniowe oraz niska aktywność fizyczna mają decydujący wpływ na rozwój tych schorzeń.
– „Wysoki poziom stresu, brak odpowiedniej aktywności fizycznej oraz niewłaściwa dieta prowadzą do szybkiego rozwoju chorób układu krążenia i metabolicznych” – tłumaczy dr Marek Nowak, kardiolog i ekspert w dziedzinie zdrowia publicznego.
Co ciekawe, coraz więcej mówi się o wpływie zanieczyszczeń powietrza na rozwój chorób cywilizacyjnych. Badania wskazują, że smog i pyły zawieszone PM2.5 i PM10 mogą wpływać na pogorszenie stanu zdrowia osób cierpiących na nadciśnienie czy choroby serca. Z tego względu miasta zmagające się z wysokim poziomem zanieczyszczeń – jak Kraków, Mediolan czy Sofia – notują wyższe wskaźniki chorób sercowo-naczyniowych.
Choroby psychiczne: pandemia XXI wieku
Również zdrowie psychiczne staje się coraz większym wyzwaniem. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) alarmuje, że depresja stanie się wkrótce jedną z głównych przyczyn niezdolności do pracy na świecie. Już teraz statystyki pokazują, że co czwarty Europejczyk przynajmniej raz w życiu zmagał się z problemami psychicznymi, takimi jak depresja, lęki czy zaburzenia lękowe.
Wzrost liczby diagnoz chorób psychicznych związany jest z wieloma czynnikami. Jednym z nich jest z pewnością wzrost świadomości społecznej i lepsza diagnostyka. Jednakże eksperci wskazują również na rosnący poziom stresu, niestabilność rynku pracy oraz presję społeczną jako czynniki sprzyjające rozwojowi depresji i zaburzeń lękowych. Obecnie, jak wynika z raportów OECD, najwięcej przypadków depresji odnotowuje się w krajach skandynawskich, co może być paradoksalne, biorąc pod uwagę ich wysoki standard życia.
– „Ludzie zmagają się z chronicznym stresem, wynikającym z tempa życia i presji osiągnięć. Do tego dochodzi brak odpowiedniego wsparcia emocjonalnego i społecznego” – mówi psychoterapeutka dr Anna Kowalska.
Pandemia COVID-19 dodatkowo uwidoczniła problem zdrowia psychicznego, zwłaszcza wśród młodzieży. Lockdown, izolacja społeczna i brak stabilności doprowadziły do znacznego wzrostu przypadków depresji i zaburzeń lękowych wśród młodych Europejczyków. Wielu z nich nadal zmaga się z długofalowymi skutkami tego trudnego okresu.
Powrót chorób zakaźnych: nowe zagrożenia
Choć wydawało się, że w erze nowoczesnej medycyny choroby zakaźne przestaną stanowić duże zagrożenie, pandemia COVID-19 przypomniała nam, jak krucha jest nasza odporność. Koronawirus pokazał, że choroby zakaźne wciąż mogą paraliżować całe społeczeństwa. Ale nie tylko COVID-19 budzi obawy. W ostatnich latach odnotowano wzrost liczby przypadków innych chorób zakaźnych, takich jak gruźlica, odra czy choroby przenoszone drogą płciową.
– „Globalizacja, zmiany klimatyczne oraz wzrost mobilności ludności przyczyniają się do rozprzestrzeniania chorób zakaźnych. Przykładem mogą być chociażby nowe ogniska odry, która przecież była uważana za chorobę niemal wyeliminowaną w Europie” – tłumaczy dr Katarzyna Wysocka, epidemiolog.
Niepokojące są również doniesienia o oporności bakterii na antybiotyki. Według Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) w Europie rocznie umiera około 33 tys. osób z powodu infekcji bakteryjnych odpornych na leki. Najwięcej przypadków notuje się we Włoszech i Grecji, ale problem ma charakter globalny i wymaga pilnych działań ze strony władz oraz służby zdrowia.
Alergie i astma: współczesna plaga
Alergie i astma stają się kolejną plagą naszych czasów. Badania Europejskiej Akademii Alergii i Immunologii Klinicznej (EAACI) wskazują, że około 150 milionów Europejczyków cierpi na różnego rodzaju alergie, a liczba ta stale rośnie. Do najczęstszych alergenów należą pyłki roślin, roztocza oraz sierść zwierząt.
Coraz więcej mówi się również o alergiach pokarmowych, które stają się coraz powszechniejsze, szczególnie wśród dzieci. Zmiany w diecie, coraz większa ilość przetworzonej żywności oraz czynniki środowiskowe przyczyniają się do tego, że układ odpornościowy coraz częściej reaguje nadwrażliwie na codzienne produkty spożywcze.
Astma to kolejny problem zdrowotny, który dotyka rosnącą liczbę Europejczyków. Jak wynika z badań, jednym z głównych czynników wywołujących astmę są zanieczyszczenia powietrza. Miasta, w których jakość powietrza pozostawia wiele do życzenia, notują wyższy odsetek pacjentów cierpiących na choroby układu oddechowego, w tym astmę.
Jak dbać o zdrowie w zmieniających się czasach?
W obliczu dynamicznie zmieniających się zagrożeń zdrowotnych warto zwrócić uwagę na profilaktykę i regularne badania. Coraz więcej Europejczyków zaczyna dostrzegać, jak ważna jest odpowiednia dieta, regularna aktywność fizyczna oraz dbanie o zdrowie psychiczne. Kluczowa jest również odpowiednia diagnostyka i szybkie reagowanie na pierwsze objawy chorób.
Jednak, jak podkreślają eksperci, sama świadomość to za mało. Niezbędne są systemowe działania, które poprawią dostęp do opieki zdrowotnej, zwiększą inwestycje w profilaktykę oraz edukację społeczną. Tylko w ten sposób można skutecznie stawić czoła nowym wyzwaniom zdrowotnym, które stają przed Europejczykami.
Na stronie Medisky można znaleźć więcej informacji o najnowszych trendach w zdrowiu oraz o tym, jak skutecznie dbać o swoje zdrowie w zmieniającym się świecie.
4o
