Wypalenie zawodowe, niskie zaangażowanie, wysoka rotacja, więcej zwolnień lekarskich, absencje, czy nieefektywna obecność w pracy. Brzmi znajomo? Według Mindgram, platformy działająca w obszarze wsparcia zdrowia psychicznego pracowników, to zaledwie kilka ze skutków złej kondycji psychicznej zatrudnionych. Czy można to zmienić?
Raport “Dobrostan i zdrowie psychiczne polskich pracowników”, który powstał na bazie wyników badania przeprowadzonego w tym roku przez Agencję Badań Rynku i Opinii SW Research i Mindgram, przedstawia ponury obraz kondycji psychicznej polskich pracowników.
Czy to już wypalenie zawodowe?
Wypalenie to jeden z najpoważniejszych zdiagnozowanych w badaniu problemów polskich pracowników. Narzędziem Burnout Assessment Tool zmierzono cztery główne obszary wypalenia: wyczerpanie, obniżoną motywację, niższą zdolność do pracy i wzmożone reakcje emocjonalne. Okazuje się, że aż 45% polskich pracowników cierpi na wypalenie zawodowe, a 26% wszystkich ankietowanych doświadcza jego ciężkiej formy.
Wśród polskich pracowników najczęściej występującym objawem wypalenia zawodowego jest dystans emocjonalny czy też cynizm i negatywne nastawienie do pracy, jak definiuje tę postawę WHO.
Niska motywacja przekłada się na niższą produktywność, częstsze błędy, niedopilnowane terminy. W efekcie wypalenia mogą występować dysproporcje w podziale pracy w zespole czy napięcia między pracownikami. Jego konsekwencjami są również częstsze absencje albo prezenteizm, czyli fizyczna obecność w pracy, przy jednoczesnym zaprzątnięciu myśli innymi tematami.
Wśród przebadanych objawów wypalenia zawodowego znalazła się też sama zdolność do pracy. Większość pracowników ma tu – na szczęście – wynik pozytywny, niemniej u 29% osób dostrzeżono pogorszenie funkcji poznawczych – obniżoną koncentracja i trudności w utrzymaniu uwagi.
22% pracowników czuje się dobrze
W badaniu Mindgram interesujące – ale też zatrważające – są również wyniki dotyczące dobrostanu psychicznego. Aż 78% respondentów ma ten wskaźnik na poziomie umiarkowanym lub pogorszonym. Co znaczy, że tylko 22% Polaków czuje się naprawdę dobrze.
Objawy depresyjne w stopniu dużym lub umiarkowanym dotyczą aż 44% pracowników. Objawy lękowe zgłasza – aż 35% z nich. – Takie wyniki to już wskazanie do dalszej diagnostyki w kierunku depresji lub zaburzeń lękowych. Tak zły stan psychiczny może negatywnie wpływać na funkcjonowanie zarówno w życiu codziennym, jak i w środowisku pracy – zauważa Małgorzata Ohme, Chief Impact Officer w Mindgram. I potwierdza to raport ZUS, z którego wynika, że polscy pracownicy wykorzystali w zeszłym roku aż 23,8 mln dni na zwolnieniach lekarskich z powodu problemów psychicznych.
O zdrowiu psychicznym warto mówić przede wszystkim ze względu na dobrostan jednostek. Ale perspektywa firm jest również interesująca.
– Wypalenie to niższa produktywność, częstsze błędy, przekroczone deadline’y. Wpływa także na pracę samego zespołu, gdzie zaburzeniu mogą ulec chociażby relacje między współpracownikami,, a absencje czy prezenteizm stają się uciążliwe – komentuje Jakub Zieliński, CEO w Mindgram.
Na związek między zdrowiem psychicznym pracowników a poziomem ich produktywności i zaangażowania zwraca uwagę coraz więcej ośrodków badawczych zajmujących się kondycją psychiczną osób pracujących. iOpener Institute w swoich badaniach podkreśla, że pracownicy cieszący się dobrostanem psychicznym są nawet dwa razy bardziej efektywni oraz biorą o 90 proc. mniej zwolnień lekarskich niż ci, którym tego dobrostanu brakuje. Jak pokazują badania Deloitte, sam dostęp do opieki zdrowia psychicznego oraz troska o kondycję psychiczną pracowników przyczyniają się do ich rzadszego chorowania.
– Jako pracodawcy czy kadry, obserwując kryzysy emocjonalne wśród pracowników i rozpoznając pojedyncze sygnały, które z czasem mogą wpłynąć na cały zespół, musimy zrozumieć, że inwestycja w dobrostan psychologiczny pracowników powinna stać się standardem w polskich firmach – podkreśla Małgorzata Ohme.
Lokalna i globalna odpowiedzialność biznesu
Nowa dyrektywa Unii Europejskiej, czyli CSRD, od stycznia 2024 roku zobowiąże 50 tysięcy notowanych na giełdzie firm w Europie do raportowania wyników działań ESG w kilku kategoriach. Wśród nich jest właśnie raportowanie działań na rzecz dobrostanu pracowników, w tym m.in. wsparcia zdrowia psychicznego, szkoleń, równouprawnienia i różnorodności. Od 2025 roku dyrektywa będzie dotyczyć wszystkich firm zatrudniających ponad 250 pracowników, a już od 2026 roku – zatrudniających ponad 10 pracowników.
– Liderzy siłą rzeczy coraz częściej będą spotykać się z trudnościami w zarządzaniu kryzysami emocjonalnymi w swoich zespołach. Właśnie umiejętność rozpoznawania kryzysów emocjonalnych i zapobieganie ryzykom związanym ze zdrowiem psychicznym pracowników staje się jedną z kluczowych umiejętności liderów przyszłości. Wyczulenie na ten aspekt to coś, czego teraz wielu zarządzającym zwyczajnie brak – zauważa Adam Plona, współzałożyciel Mindgram.
Konsekwencje mogą być dotkliwe – od utraty lojalności zespołu, po implikacje prawne i finansowe dla całej organizacji.
– Liderzy będą potrzebować wsparcia i szkoleń, aby sprostać tym wyzwaniom – bo pamiętajmy, że zmiana musi również przyjść z góry i być wspierana przez całą organizację – zauważa Iwona Wencel, ekspertka z sektora HR.
—
Metodyka badania:
W badaniu wykorzystana została metodologię diagnozy dobrostanu czyli Well-being Vibe opracowana przez Mindgram. To narzędzie diagnostyczne oparte o międzynarodowe, klinicznie zwalidowane testy Mental Health Continuum, Burnout Assessment Tool, Generalized Anxiety Test, Patient Health Questionnaire. Badanie przeprowadziła firma badawcza – SW Research, która dotarła do reprezentatywnej grupy 1889 pracowników z różnych sektorów biznesu, branż i firm. Margines błędu w odniesieniu do wyników dla całej populacji powinien wynosić zaledwie około 3%.
